14.09.2018

BASINA VE KAMUOYUNA

Endişeliyiz: Yetkililileri daha fazla ölüm yaşanmadan önlem almaya davet ediyoruz.

Kurban Bayramı’ndan sonra her gün bir şehirde şarbon hastalığı teşhisi konulmuş insanların ya da karantinaya alınmış şarbonlu hayvanların haberini almaktayız. Bu gelişmeler ve yetkililerin ithal edilen hayvan sayısı, bu hayvanların dağıldığı yerler ve karantinaya alınmaları, şarbon teşhisi konmuş insanlar ve sağlık durumları ile ilgili bilgileri paylaşmaması hepimizde endişe uyandırmaktadır.

İlimiz Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde Bitlis Güroymaktan gelen 10 yaşındaki bir çocuk hastanın kan-gaita tetkikleri ile kanıtlanmış Bağırsak şarbonuna bağlı ölümü endişelerimizi artırmıştır. Yine ilimizde de görülmeye başlanan ancak bildirimi yapılmadığı için yokmuş gibi görünen deri şarbonu vakalarındaki artış İthal etlerin ilimizde de piyasaya sürüldüğü duyumları ile birlikte değerlendirdiğimizde kaygı ve endişelerimizi daha da artmaktadır.

Tarım ve hayvancılığa çok uygun olan ülkemizde ne yazık ki beslenmek için ihtiyaç duyduğumuz hayvan ve tarım ürünlerinin yetiştirilmesi mevcut tarım politikalarına bağlı olarak yetersizdir. İhtiyaç duyulan et ve tarımsal besinler ithal edilerek karşılanmakta ve ithal edenlere destek sunulmaktadır.  

28 Nisan 2018 tarihli bir düzenleme ile ithal edilen hayvanların sağlık denetimlerinde veteriner hekim zorunluluğunun kaldırılarak ziraat mühendisi, orman mühendisi, kimya mühendislerine de yetki verilmiştir. Böylelikle hastalığı tanıyan meslek grupları olan veterinerler ve zooteknistler denetimden uzaklaştırılmıştır. Bu değişiklik öncesinde yapılan “ithal edilecek hayvanların, ihracatçı ülkede Bakanlık çalışanı veteriner hekimlerin kontrolünden geçmeleri, sınır bölgelerinde veteriner kontrolünde kurulan karantina bölgelerinde tutularak olası bir hastalığın ortaya çıkması ve hayvana mikrop bulaşmış ise hastalığın ortaya çıkması için gereken 21 günlük kuluçka süresinin tamamlanması ve ülkeye girmeden önce de laboratuvar tetkiklerinin tekrarlanması işlemlerinin” artık yapılmayacağı anlaşılmaktadır.

Şarbon hastalığı denetimden kaldırılan bu uygulamalar nedeniyle hem insanlar hem de hayvanlar arasında yayılmaya devam etmektedir. Bayram öncesinde Brezilya’dan ithal edilen hayvanların laboratuvar sonuçları alınmadan, 21 günlük karantina işlemlerinin tamamlanmadan ülkeye sokulması hastalığın ülkeye sokulması demektir. Şarbon veteriner denetimi olmadan yapılan kurban kesimleri nedeniyle insanlara bulaşmıştır. Şimdi de karantina uygulamasının yurtiçindeki hayvancılık işletmelerinde yapılmış olması nedeni ile hem hayvanlar arasından yayılmaya, hem de insanlara bulaşarak hasta etmeye devam etmektedir.

Canlı hayvan ithalatına geçişle birlikte ithal edilen canlı hayvanlarda deli dana, mavi dil, pasterolloz gibi hastalıkların olduğu DSÖ ve başka ülkelerin kaynaklarından öğrenilmiştir. Bu hayvanların ne olduğu; uygun biçimde yok edilip edilmedikleri, iade mi edildikleri yoksa ülkemizde tüketime mi sunulduklarına ilişkin bilgi alınamamıştır. Genel kanı ise başka yollardan ülkeye getirilerek tüketimimize sunulduğudur.

Hemen her yıl ülkemizde yetiştirilerek ihraç edilmek üzere gönderilen pek çok tarımsal ürünün hedef ülkenin yaptığı denetimlerde belirlenen sağlık için gereken kurallara uygun olmayan gübre ve kimyasal ürün kullanıldığı için iade edildiği haberlerini almaktayız. Alıcı ülkelerin geri çevirdiği bu ürünlerin imha edildiklerine dair bilgi şimdiye kadar alınamamıştır. Gıda şirketleri tarafından bu ürünlerin daha ucuz fiyata iç piyasaya sürülerek halkımızın tüketimine sunulduğu bilinmektedir. Ülkemizde yetişen ve bizim tüketimimize sunulan ürünlerin ne kadar sağlıklı biçimde yetiştirildiği ve işlendiğini genel olarak bilmemekteyiz.  İlgili bakanlıkların sanayi kirliliğinin tarımsal ürünlere etkisi, yanlış gübre ve kimyasal kullanımına ilişkin yaptığı araştırmalar kamuoyu ile paylaşılmamaktadır. Bilim insanlarının yaptıkları paylaşım ile ilgili olarak ise sağlıklı besin üretimi ve tüketimi ile ilgili yapılması gerekenleri yerine getirmek yerine bilim insanları cezalandırılmaktadır.

Gıda ve hayvancılık alanında görülen bu uygulamalar ülkemizde gıda güvenliği, standartların niteliği ve uygulamaları üzerinde kuşku uyandırmaktır.

Beslenmek tüm insanların ve canlıların günlük yaşamını sürdürmesi, doğum, büyüme ve gelişmesi için zorunludur; herkes ihtiyacına uygun olarak yeterli ve sağlıklı besinlerle beslenmek zorundadır. 

Tarım ve hayvancılık üretimi desteklenmeli, gıda ithalatına bağımlılık ortadan kaldırılmalıdır.

Gıda denetimleri yapılmalı, sonuçlar kamuoyu ile paylaşılmalı ve sağlıklı olmayan besinler piyasadan çekilmeli, üreten ve sağlıksız olduğunu bilerek satışını yapanlar cezalandırılmalıdır.

Besin maddeleriyle ilgili tüm denetimler ilgili uzmanlıkların meslek örgütleri tarafından bağımsız ve tarafsız biçimde yapılmalıdır.

Kurbanlık hayvanlar da dâhil olmak üzere tüm hayvan kesimleri veteriner kontrolünde yapılmalıdır.

Günümüzün sorunu olan şarbon hastalığı ile ilgili olarak Brezilya’dan kaç hayvan ithal edildiği, bu hayvanların nerelere dağıldığı, dağıldıkları yerde karantinada tutulup tutulmadıkları, kaç tanesinin kesildiği ve tüketime sunulduğu gibi tüm toplumu ilgilendiren sorulara ivedilikle cevap verilmelidir.

Güvenli besine ulaşmak hepimizin hakkıdır. Devlet güvenli besine ulaşmamızı sağlayan düzenlemeleri yapmak ve uygulamak zorundadır.

Sorun ölümlere neden olacak kadar büyük ve ciddi bir hal almıştır. Yetkilileri daha fazla ölüm yaşanmadan ilgili meslek örgütleri ile işbirliği içinde ve bilimsel bilgiler ışığında önlem almaya  davet ediyoruz.

 

Diyarbakır Tabip Odası

Diyarbakır Veteriner Hekimler Odası

Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri sendikası Diyarbakır Şubesi (SES)